"Building Memory" to projekt sztuki wideo wspólnie przygotowany i przeprowadzony przez pięć instytucji - Goethe-Institut w Warszawie, Contemporary Art Center w Wilnie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Hartware MedienKunstVerein w Dortmundzie i Herzliya Museum w Izraelu. Jego tematem jest pamięć w architekturze. Projekt ten prezentuje najnowsze prace wybitnych w skali międzynarodowej artystów Marcela Odenbacha (Niemcy), Yael Bartany (Izrael), Deimantasa Narkevičiusa (Litwa) i Mirosława Bałki (Polska). W centrum pokazów znajduje się architektura wspomnień – miejsca i pomniki pamięci, przypominające o wydarzeniach historycznych, ale również architektura symboli pamięci i historii – właśnie jako lieux de mémoire (Pierre Nora). Deimantas Narkevičius zrealizował pracę złożoną z archiwalnych kadrów filmów enerdowskich o życiu z drugiej strony muru berlińskiego. Idylliczne obrazy socjalistycznego raju są zestawione z specjalnie dobraną ścieżkę dźwiękową. Yael Bartana prezentuje film o „rekolonizacji“ warszawskiej byłej dzielnicy żydowskiej i nawiązuje tym samym do swojego filmu Mary Koszmary z 2007 r. Marcel Odenbach kręcąc film o pomniku na Majdanku snuje refleksję nad jego architektonicznym językiem form i architektoniczno-historyczną wymową. Mirosław Bałka natomiast przetwarza w swoim filmie fragmenty z reportaży telewizyjnych o wizycie papieża Benedykta XVI w obozie Auschwitz.

Po raz pierwszy wszystkie prace zostały zaprezentowane 11 grudnia 2009 w Contemporary Art Center w Wilnie. Kolejnym miejscem prezentacji wystawy będzie „Dortmunder U“ w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Ruhr.2010.

Tematem projektu jest architektura jako symbol historii, pamięci i władzy. Miejsca pamięci (jak Auschwitz), pomniki (jak na Majdanku), miejsca o dużym znaczeniu historycznym (jak dawna dzielnica i getto żydowskie w Warszawie) i obiekty (jak mur berliński) wskazują z jednej strony na fakty historyczne, z drugiej wywołują zaś skojarzenia, nowe konteksty historyczne i odniesienia, konkluzje, emocje i artystyczne reinscenizacje historii.

Praca Marcela Odenbacha Im Kreise drehen (Kręcąc się w koło; 2009) została zrealizowana na terenie muzeum na Majdanku w czerwcu 2009 r. Tamtejszy, kojarzący się niemal futurystycznie pomnik-mauzoleum, upamiętniający ofiary obozu, a pochodzący z czasów socjalizmu jest olbrzymią, okrągłą, wypełnioną prochami ofiar betonową czarą, którą kamera bada z archeologiczną wręcz skrupulatnością, odkrywając jej budowlaną, artystyczną i architektoniczno-historyczną strukturę w niekończącej się pętli obrotowego ujęcia i obrazując wpisane w nią treści. Podczas okrążania budynku kamera wwierca się jakby od zewnątrz coraz głębiej do jego wnętrza. Wideo, podobnie jak sam pomnik wydobywa jego wnętrze na zewnątrz. Film jest produkcją Instytutu Goethego w Warszawie.

Yael Bartana. Wieża i mur (2009) to film będący inscenizacją marzenia powrotu wymordowanych przez nazistów i przepędzonych z Polski w 1968 r. Żydów. Przedstawia on proces budowy kibucu, który, zbudowany według oryginalnych metod sprzed siedemdziesięciu lat, stanął w czerwcu 2009 r. na tydzień na placu naprzeciwko pomnika Bohaterów Getta. Film powstał przy wsparciu Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie oraz Instytutu Goethego.

Deimantas Narkevičius. Into the Unknown (W nieznane; 2009) to film opowiadający o życiu z drugiej strony muru berlińskiego. Zmontowany z przechowywanych w archiwum British Film Institute fragmentów filmów propagandowych z lat 70. i 80. nakręconych dla enerdowskiej wytwórni filmowej DEFA pokazuje uroki życia w NRD. Jednak ścieżka dźwiękowa, pochodząca z innych niż film źródeł, narusza ten wyidealizowany obraz raju dla robotników i intelektualistów, wprowadzając schizofreniczny nastrój, jaki był codziennym doświadczeniem ludzi poddanych zmasowanemu działaniu propagandy. Koprodukcja BFI London Hartware Medienkunstverein Dortmund przy wsparciu fundacji Kunststiftung NRW.

Mirosław Bałka. Audi HBE F114 (2008) to pokaz 20 slajdów opierający się na found footage z reportażu przedstawiającego wizytę Benedykta XVI w obozie Auschwitz, w którym niemiecki papież w kuloodpornej, otoczonej agentami służb bezpieczeństwa luksusowej limuzynie dyskretnie porusza się po terenie byłego obozu - w przestrzeni o charakterze rzeczywistym i symbolicznym.

Partnerzy:
Contemporary Art Center (CAC), Wilno (Litwa), Simon Rees
Herzliya Museum (Izrael), Diana Shoef
British Film Institute London (Wielka Brytania); Elisabetta Fabrizi
Muzeum Sztuki, Łódź (Polska), Maria Morzuch
Hartware MedienKunstVerein, Dortmund (Niemcy), Inke Arns

http://www.goethe.de/ins/pl/war/ver/pl5400673v.htm