Kącik porad metodycznych Mirosława Zyberta

Czytanie jest ważne!

Umiejętności, jakie uczeń powinien osiągnąć w ramach nauki szkolnej w zakresie sprawności czytania zostały szczegółowo określone w podstawach nauczania dla wszystkich poziomów. O ile na etapie III.0. w tym zakresie celem jest osiągnięcie poziomu, na którym uczeń „ rozumie bardzo p roste i krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie i powoli, w stan­dar­dowej odmianie języka, a także krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanym w wy­maganiach szczegółowych ”, o tyle wymagania te znacznie wzrastają, szczególnie na poziomie IV.1. (na podbudowie III.1.) Zakłada się tam, że: „u czeń rozumie wypowiedzi pisemne o róż­no­rodnej formie i długości w różnych warunkach odbioru (np. arty­ku­ły prasowe, recenzje, wywiady, teksty lite­ra­ckie). W ramach tych umiejętności uczeń potrafi:

1.określać główną myśl tekstu;
2.określać główną myśl poszczególnych częś­ci tekstu;
3.znajdować w tekście określone infor­ma­cje;
4.określać intencje nadawcy/autora teks­tu;
5.określać kontekst wypowiedzi (np. nada­wcę, odbiorcę, formę tekstu);
6.rozpoznawać związki pomiędzy poszcze­gól­nymi częściami tekstu;
7.rozróżniać formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
a ponadto – oddzielać fakty od opinii.

Jak widać zadania te są ambitne i wymagają dużo czasu dla ich pełnej realizacji. Jak wiadomo, czas lekcyjny jest ograniczony. Równie ambitne cele są stawiane w odniesieniu do umiejętności w zakresie mówienia, a te mogą być realizowane głównie na lekcji języka obcego. Dlatego też, co jest zrozumiałe, większość czasu lekcyjnego nauczyciele poświęcają kształtowaniu umiejętności ustnego porozumiewania się, poprzez różnego rodzaju ćwiczenia w mówieniu.

Jak więc osiągnąć w pełni zakładane cele w zakresie rozumienia tekstu czytanego?

W pierwszym okresie nauki uczeń poznaje na lekcji techniki pracy z tekstem poprzez wykonywanie odpowiednio przygotowanych ćwiczeń. Autorzy podręczników dostarczają szeregu takich ćwiczeń. Ćwiczenia te dotyczą głównie specjalnie przygotowanych krótkich tekstów, a ich celem jest właśnie opanowanie techniki pracy z tekstem, umiejętności odnajdywania głównej myśli tekstu, wyodrębniania potrzebnych informacji, określania intencji nadawcy itd.

Kształtowanie wspomnianych umiejętności tak, by stały się perfekcyjne, wymaga wiele czasu. Znacznie więcej, niż dysponuje nim nauczyciel na lekcji. Dlatego też doskonalenie w tym zakresie w znacznej mierze odbywać się powinno kosztem pracy samodzielnej ucznia. Rola nauczyciela może się wówczas ograniczyć do stawiania odpowiednio przygotowanych zadań (głównie wyszukiwanie potrzebnej informacji) i kontroli ich wykonania. Sam proces czytania odbywa się poza lekcją. Szczególnie jest to ważne w procesie przygotowania ucznia do zdawania egzaminu dojrzałości, gdzie umiejętności w zakresie rozumienia tekstu pisanego są oceniane stosunkowo dużą ilością punktów, mają więc duże znaczenie dla ogólnej oceny ucznia.

Teksty, z którymi styka się uczeń, mają różny charakter i różny stopień trudności. Od stosunkowo „łatwych” tekstów informacyjnych i popularnonaukowych, poprzez literackie, do publicystycznych (artykuły prasowe). Oczywiście, żaden podręcznik nie będzie w stanie zaoferować uczniom odpowiedniej do potrzeb ilości tak zróżnicowanych tekstów. Gdzie ich szukać? Odpowiedź nasuwa się sama. Oczywiście, w Internecie. Przede wszystkim na, zazwyczaj powszechnie znanych, portalach informacyjnych i wortalach tematycznych. Tam uczniowie mogą bez trudu odnaleźć w języku obcym informacje na temat bieżących wydarzeń, często znanych im już ze środków masowego przekazu w języku polskim, co stanowi dodatkową pomoc w rozumieniu. Interesującym i pomocnym przedsięwzięciem mogłaby być prowadzona przez uczniów (w miarę systematycznie np. raz na dwa tygodnie) „gazetka”, zawierająca informacje w języku obcym, zarówno bieżące, jak i różnego rodzaju ciekawostki. Zaletą takiej gazetki, formę której można dostosować do możliwości technicznych uczniów, byłaby właśnie regularność jej wydawania, powodująca konieczność systematycznego śledzenia informacji w języku obcym.

Warto również odesłać uczniów do internetowych wydań gazet i czasopism. Obecnie wiele dzienników i czasopism, ma swoje wydanie internetowe. Na ich stronach można znaleźć teksty zarówno informacyjne jak i publicystyczne. Ich adresy łatwo odnaleźć w sieci, wpisując w wyszukiwarce tytuł czasopisma lub skorzystać z licznych list z linkami do gazet i czasopism. Oto przykładowe listy:

j. niemiecki: http://www.zeitungen-online.net/

j. angielski: http://www.onlinenewspapers.com/englanda-k.htm

j. rosyjski: http://www.krugozorsmi.ru/index.php?id=gazeta&pagenum=1

Czytanie jest zawsze bardziej efektywne, gdy tekst interesuje ucznia. Wortale, czyli portale poświęcone jakiejś konkretnej tematyce, mogą stanowić dla ucznia źródło tekstów, zgodnych z jego osobistymi zainteresowaniami lub kierunkiem nauki w szkole.

Również teksty literackie, głównie klasyczne, można nieodpłatnie czytać w licznych bibliotekach sieciowych.

Polecając uczniom czytanie stron obcojęzycznych, musimy pamiętać o wyznaczeniu mu konkretnego zadania, odpowiedniego do jego poziomu znajomości języka i indywi-dualnych możliwości. Może to być znalezienie odpowiedzi na konkretne pytanie, wyszukanie informacji na temat, aktualnie omawiany w prasie polskiej, znalezienie określonego materiału do gazetki, itp.

Czytanie, jako jedno z głównych źródeł informacji, jest bardzo ważną sprawnością i warto poświęcić jej więcej uwagi.

Mirosław Zybert

http://www.wsipnet.pl/kluby/niemiecki_porady_metodyczne.php?id=1 0352