Goethe Institut:Dociekanie sensu kanonów - Ruhrtriennale 2012 - 2014

Kolejną odsłonę międzynarodowego festiwalu sztuk Ruhrtriennale zobaczymy w dniach 23.08.-6.10.2013. Pod kierownictwem artystycznego all-roundera Heinera Goebbelsa festiwal zyskuje perspektywy trwałego rozwoju, szczególnego zaś znaczenia nabierają innowacyjność i zbliżenie do publiczności.

Ruhrtriennale, prezentowany w niezwykłych i spektakularnych wnętrzach postindustrialnych, nie jest festiwalem, który dryfuje z artystycznym mainstreamem. Elementem koncepcji projektu jest to, iż każdy dyrektor artystyczny nadaje swoje indywidualne piętno przynajmniej jednemy trzyletniemu cyklowi festiwalu.

Scena z „Stifters Dinge“, własnej produkcji Heinera Goebbelsa; Foto: Ruhrtriennale / Klaus Grünberg Twórca teatralny Heiner Goebbels, dyrektor artystyczny Ruhrtriennale od roku 2012, chce prezentować sztukę, która demonstruje swój estetycznie innowacyjny potencjał, ale odgrywa zbyt marginesową rolę w świadomości społecznej. Jeśli istnieje jakiś nadrzędny motyw w jego koncepcji artystycznej, to niewątpliwie jest nim praca nad percepcją widzów, którym przypisuje się rolę o wiele aktywniejszą niż to zwykle bywa w konwencjonalnych działaniach artystycznych, muzycznych i teatralnych. Do koncepcji tej należy również splatanie rozmaitych form sztuki performatywnej i kreowanie wielowarstwowego aliażu inscenizacyjnego. Sens konwencji estetycznych i przyzwyczajeń percepcyjnych poddany zostaje w wątpliwość, muzyka, scenografia i ruch nie współtworzą już zwyczajnego teatru, a marginesy i centra akcji zamieniają się miejscami.


Baumann Teatralne idee Heinera Goebbelsa mają już swą historię, a w układanych przez niego programach festiwalowych znaleźć można prawie zapomniane perełki repertuarowe. W roku 2012 „prace wykopaliskowe“ skupiły się na Europeras Johna Cage’a. W 2013 Robert Wilson wystawia Mädchen mit den Schwefelhölzern [Dziewczynkę z zapałkami] Helmuta Lachenmanna, operę w zupełnie unikalnej oprawie muzycznej i z librettem łączącym motywy z baśni Andersena z tekstami Gudrun Ensslin, terrorystki RAF-u. Sam zaś Heiner Goebbels, wraz z kolońskim zespołem musikFabrik, po raz pierwszy w Europie wykona na scenie Delusion of the Fury Harry’ego Partcha. Partch jest osobliwością w dziejach muzyki. W pierwszej połowie zeszłego stulecia kompozytor ten opracował własny system dźwiękowy, skonstruował odpowiadający mu zestaw unikalnych instrumentów i rozwijał koncepcje niezwykłego teatru muzycznego.



W latach osiemdziesiątych nagrania muzyki Partcha wzbudziły spore zainteresowanie, również Heinera Goebbelsa: „Wiele z tego, co ja rozważałem i starałem się sformułować w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Partch powiedział już w latach czterdziestych i pięćdziesiątych. On domagał się, na przykład, aby muzycy grali z pamięci – przecież piosenkarze i aktorzy też nie mają kartki z tekstem przed oczami. Partch uważał, iż nie ma nic bardziej estetycznie zabójczego dla artystycznej iluminacji niż pulpit nutowy z lampką. To jest właśnie problem, z którym borykam się od dwudziestu pięciu lat.”


Niezwykłe budowle, jak choćby Gebläsehalle (Miechownia) w Duisburgu, należą do specjalnych atrakcji Ruhrtriennale; Foto: Ruhrtriennale / Hubert Harst Kolejnym punktem programu z gatunku teatru muzycznego jest dzieło samego Goebbelsa pt. Stifters Dinge, które obywa się bez aktorów i muzyków, a będzie prezentowane paralelnie jako performens i instalacja. W rubryce „Koncerty” znajdziemy Bochumer Sinfoniker, Orkiestrę Symfoniczną WDR, Chorwerk Ruhr oraz improwizatorów i muzyków kameralnych w repertuarze, który w muzyce współczesnej poszukuje raczej dzieł o ustalonym ciężarze gatunkowym i znajduje je w twórczości takich kompozytorów, jak choćby Gavin Bryars, Luciano Berio, Alban Berg, czy też Jonathan Harvey.

Glendinnig Dział tańca zaznajamia publiczność między innymi z nowymi dokonaniami takich twórców, jak Anne Teresa de Keersmaker, Meg Stuart i Bruno Beltrao, brazylijski choreograf prowadzący Grupo de Rua. Nacisk położono na spektakle, które angażują widzów: stawiają ich w centrum działań artystycznych lub wręcz przypisują im rolę aktorów. Należałoby tu także wymienić Nowhere and Everywhere Williama Forsythe’a, test pattern Ryoiju Ikedy, Last Adventures z udziałem Forced Entertainment i muzyka Tareka Atoui oraz nowy performens grupy Rimini Protokoll. Ta ostatnia pozycja repertuarowa nosi tytuł Situation Rooms i dzieli z widzami doświadczenia ludzi, których życie zostało w rozmaity sposób napiętnowane przez międzynarodowy handel bronią. Tytuł nawiązuje do fotografii, która obiegła świat w maju 2011 roku: ujęcia migawkowego trzynastu osób – wśród nich Baracka Obamy – którzy w Białym Domu na ekranie oglądają na żywo egzekucję Osamy bin Ladena. Widzowie Situation Rooms zostają wyposażeni w displeje oraz słuchawki i udają się do labiryntowego kina symultanicznego, które ilustruje temat prześladowania i bycia prześladowanym. Wykreowano tu polityczny teatr o ludziach i dla ludzi, którzy nie ufają inicjatywom przenoszenia polityki na scenę.


http://www.goethe.de/ins/pl/lp/kul/dup/tut/pl11406917.htm 2013-08-17