KRÓTKA HISTORIA UNIJNYCH FUNDUSZY

Już Stephen Hawking wiedział, że brytyjscy naukowcy źle wyjdą na brexicie. Co by było, gdyby w przyszłości musieli się obyć bez unijnych pieniędzy?

Eric Bonse

Stephen Hawking był najbardziej znanym naukowcem swego pokolenia. Jego Krótka historia czasu stała się bestsellerem, a teoria czarnych dziur zyskała światową sławę. Natomiast mniej znany jest fakt, że dzieło Hawkinga otrzymało dofinansowanie z programu unijnego w zakresie badań naukowych „Horyzont 2020” oraz że Brytyjczyk ostrzegał swój kraj przed wystąpieniem z Unii.

Hawking obawiał się, że brexit utrudni dostęp do funduszy UE i wywoła „drenaż mózgów“ (ang. brain drain). Na krótko przed śmiercią, razem z innymi 150 naukowcami, podpisał list otwarty, w którym podkreślił, że Wielka Brytania znacznie więcej otrzymuje z unijnego budżetu na badania naukowe, niż wpłaca. Pomoc udzielana przez Unię wynosi ok. 930 mln euro rocznie.

Z tych pieniędzy korzystają nie tylko wybitni brytyjscy naukowcy, tacy jak Hawking. W ramach programu finansuje się również przyjazdy do kraju zganicznych pracowników naukowych czy ponadnarodowe projekty badawcze. Bez dofinansowania, które w latach 2014-2020 wyniosło w sumie prawie 80 miliardów euro, trzeba byłoby wstrzymać realizację tysięcy projektów. W zakresie badań i innowacji Unia pozostałaby w tyle.
Nie dziwi zatem, że większość brytyjskich naukowców nie popiera brexitu.

W odróżnieniu od poprzedniego programu ramowego, Horyzont 2020 to nie „tylko“ program ramowy w zakresie badań naukowych. Oprócz badań skupia się również na innowacjach. Wspiera zatem projekty, które obejmują cały łańcuch innowacji, od badań podstawowych po przygotowanie produktów i usług do wprowadzenia na rynek.

Co jednak by się stało, gdyby badacze musieli się obejść bez unijnej pomocy? Brytyjska Izba Lordów to wyliczyła, zakładając najgorszy możliwy scenariusz, tj. chaotyczny brexit bez umowy. W takim przypadku przepadłoby ok. 44 procent pomocy wypłacanej dotychczas z programu Horyzont 2020, ponieważ nie jest ona przewidziana dla państw trzecich, tj. państw spoza UE.

To zahamowanie także transgranicznej współpracy naukowej. Dla Wielkiej Brytanii to niepowetowana strata, w tym utrata ważnej pozycji. Nie dziwi zatem, że większość brytyjskich naukowców nie popiera brexitu – tak jak Hawking.


https://www.goethe.de/ins/pl/pl/kul/dos/euw/21539803.html?wt_nl= war_pl2320 2020-08-12